سالمندان و خانواده :

راز موفقيت سالم پير شدن

 

مي دانيم كه پيري فرآيندي است كه متوقف نمي شود و فقط با داشتن زندگي سالم و مراقبت هاي صحيح مي توان دوران سالمندي را به دوراني لذت بخش و مطلوب و همراه با سلامت تبديل نمود و گرچه فشارهاي رواني جزئي از زندگي روزمره ما مي باشند و بسياري از اوقات اين مسائل ناراحت كننده، خارج از اختيار ما مي باشد و نمي توان جلوي آنها را گرفت ليكن ما مي توانيم توانايي خود را در مواجهه با اين مسائل افزايش دهيم و روش هاي سازگاري با آنها را بياموزيم و با بهبود شيوه هاي زندگي سالم و افزايش سطح كمي و كيفي خدمات بهداشتي درماني و ترويج الگوي تغذيه صحيح از عواقب بعدي مانند اضطراب، استرس، افسردگي، اختلالات خواب و اشتها، توجه و تمركز و .. . پيشگيري كرد .

انسان در نتيجه فرآيند اجتماعي شدن، برخي از مهارت هاي ارتباط بين فردي را كسب مي كند. اما سطح عملكرد او را در اين مهارت ها مي توان بهبود بخشيد. هر فردي، براي آن كه در روابط انساني خود منطقي تر، مؤدب تر، صميمي تر، صادقانه تر، آزادانديش تر، صريح تر و عيني تر رفتار كند، از ظرفيت بالايي برخوردار است. اما با كمك مجموعه مستحكمي از دانش و تجربه شخصي مي توان فرآيند كامل تر شدن او را تا حد زيادي تسريع نمود و يا به مصداق اين شعر زيباي حافظ:

اي سرو كه اسباب جواني همه داري           با ما به جفـــــا پنجه مينــداز كه پيريم

سالمندان، گنجينه ارزشمند تجربيات هستند و بهاي سنگين بدست آوردن بعضي تجربيات چنان است كه ممكن است زندگي انسان را به خطر اندازد .

تاثير و نقش سالمندان در خانواده، انكار ناپذير است ، حضور يك سالمند فعال، متكي به خود و شاد در خانواده روابط عاطفي و احساسي بين اعضاي خانواده را تقويت كرده و همواره به عنوان يك پناهگاه امن رواني عاطفي براي جوان ترها مطرح است و باعث ارتقاء سطح سلامت روان ، افزايش اعتماد به نفس و احساس اميد و انگيزه در بين ساير اعضاي خانواده شده و روابط بين فردي و اجتماعي را گسرده تر و موثر تر مي كند .

در يك خانواده متعارف و متعادل، سالمندان نقش سرپرست يا راهنما را ايفا مي كنند كه كارشان ، هدايت و ارشاد وتنظيم سياست كلي خانواده است. فرزندان از آنها پيروي كرده و شيوه زندگي را مي آموزند.

سالمندان، حافظ ارزش ها و حافظ سنت هاي اصيل و ارزياب فرهنگ و ميراث اجتماعي هستند.

آنان با معاشرت و انس با نسل جديد، مي كوشند مفهوم زندگي را براي آن ها روشن كنند، و مراقب باشند لغزش و خطايي از ايشان سرنزند، اخلاق و ادب را به آنها بياموزند و حفظ و حراست از دستاوردها را به آنان آموزش دهند. سالمندان، همانند نگاهباني هستند كه امور و جريان هاي داخل شونده و بيرون رونده را تحت مراقبت دارند و تلاش مي كنند خانواده در مسير صحيح هدايت شود .

جوانان براي برقراري ارتباطي شايسته و نيكو با سالمندان، بايد با وظايف خود آشنا باشند و آنها را به بهترين شكل ممكن اجرا كنند. پذيرش و تحمل سالمندان، به ويژه پدر و مادر سالمند و حفظ و نگهداري آنها با صبر و بردباري از مهمترين ويژگيهاي يك خانواده سالم و نرمال است، بهره مندي از تجربه هاي آنها و نيز مهرورزي و رفع مشكلات آنها، از جمله وظايفي است كه جوانان در خصوص سالمندان بر عهده دارند تا بتوانند زندگي آينده خود را بر پايه مشاركت آن پيران فرزانه پي ريزي كنند و با استفاده از تجربه هاي ايشان، به آرامش و موفقيت در زندگي برسند .

كشور ما يك جامعه جوان محسوب مي شود و بسياري از مردم اين سرزمين را نوجوانان و جوانان تشكيل ميدهند.

چنين جوامعي مستعد تحول و دگرگوني ميباشند زيرا گاهاً احساسات پرشور جوانان ممكن است جريان عظيمي از آنان را به حركت درآورده و تحولاتي را به دنبال داشته باشد. اگر جوانان از تجربيات و علم و دانش كافي برخوردار باشند، اين تحولات سمت و سويي مثبت به خود مي گيرد و مي تواند به جاي تخريب ،سبب سازندگي شود .

در جوامعي كه جمعيت سالمندان در آنها زياد است ، رفتارها و تصميمات منطقي بيش از تصميمات هيجاني واحساسي حاكم است، قدرت ريسك و خطر براي تغيير كمتر به چشم مي خورد، اين موضوع يك امر طبيعي و متانسب با فرآيند سن است، زيرا سالمندان براي قدم گذاشتن در هر راهي ،دورانديشي بيشتري انجام داده و با بهره گيري از تجربيات گذشته خود، تصميمات شتابزده نميگيرند و قدم هاي آهستهتري برميدارند و چون با آرزوهاي دوران جواني وداع گفته اند، ديگر شتابي براي تند حركت كردن ندارند.

لذا فراهم نمودن شرايطي براي آگاه كردن خانواده و به ويژه نوجوانان وجوانان در اين خصوص مي تواند به برقراري ارتباط ميان سالمندان و خانواده كمك بيشتري كند .

از اين رو آموزش احترام به سالمندان در تمامي دوره هاي آموزشي از پيش دبستاني گرفته تا تحصيلات عالي ضروري مي باشد. هنگامي كه رابطه محترمانه اي ميان نسل جديد و قديم برقرار ميشود، فرد سالخورده در خود احساس احترام و ارزشمندي ميكند و همين امر سبب ميشود كه به اندوخته هاي گرانبهاي خود افتخار كند و هراسي از گفتن تجربيات خود براي نسل جديد نداشته باشد.

ايجاد فرصت براي بيان تجربيات و احساسات توسط سالمند در درون خانواده حس ارزشمندي و مفيد بودن را در آنها افزايش داده و به ارتقاء سطح سلامت رواني آنها كمك ميكند .

 

نقش و تاثير همدلي كردن با سالمندان :

مي دانيم كه ما نيز روزي به دوران سالمندي خواهيم رسيد و همچون آنان به زندگي نگاه خواهيم كرد، لذا با

همنشيني و نفوذ در دنياي آنان مي توانيم تا حدي به آينده خويش نگاه كنيم و لذا به هدف هاي زندگي خود در زمان حال بار ديگر بيانديشيم و راه درست تري را براي رسيدن به يك زندگي سعادتمند انتخاب كنيم و آموزش سالمندان جهت انتقال تجربياتشان به جامعه مي تواند كاري ارزشمند محسوب گردد.

آنان بايد آموزش ببينند كه چگونه تجربيات خود را به صورت طبقه بندي شده و قابل استفاده براي جوانان ارائه نمايند.

پديد آمدن سازمان هاي غير دولتي كه در آن سالخوردگان حضور يافته و با مشاركت كردن، تجربيات خود را ثبت نموده و بصورت كتاب، مقاله، سخنراني و كلاس هاي آموزشي ارائه نمايند ميتواند كاري سودمند براي جامعه باشد .

غافلي از قدر جواني كه چيست                       تا نشوي پير نداني كه چيست ( صائب تبريزي)